VƯỜN THƯỢNG UYỂN 

Trong 143 năm (1802-1945) trị vì, triều Nguyễn đã xây dựng ở kinh đô Huế rất nhiều vườn thượng uyển. Cho đến nay, một số vườn chỉ còn lại dấu tích và một vườn vẫn còn nguyên vẹn tuy hoang phế, đó là Tịnh Tâm. Vẻ đẹp của những khu vườn ấy vẫn lưu lại mãi mãi trong những bài thơ của các vị vua triều Nguyễn.'

Thượng uyển (ngự uyển) là những khu vườn kiến trúc tuyệt đẹp là nơi vua, quan triều đình dạo chơi, buông câu, đọc sách, ngâm thơ... sau những giờ làm việc. Du khách đến Huế thường băn khoăn không biết vườn thượng uyển ở đâu! Sử sách cho hay, dưới triều Nguyễn kéo dài 143 năm (1802-1945) đã xây dựng rất nhiều vườn thượng uyển, và cho đến nay một số vườn còn dấu tích và một trong những vườn ấy vẫn còn nguyên vẹn trên thực địa!

Theo sách 'Thần kinh nhị thập cảnh - Tập thơ của Vua Thiệu Trị', trong 20 bài thơ nhà vua vịnh 20 thắng cảnh nổi tiếng của Kinh thành Huế xưa, có tới bảy bài vịnh các vườn thượng uyển. Các bài thơ này được thể hiện trên tranh gương đóng khung thếp vàng treo trong cung điện. Hiện nay một trong những bức tranh gương đó vẫn còn. Đọc thơ cách đây hơn 150 năm ta có thể hình dung về các vườn thượng uyển đẹp nhất kinh đô đã được miêu tả.

Vườn Thiệu Phương, một vườn thượng uyển xây dựng năm 1828 (Minh Mạng) ở trong Tử Cấm Thành. Bài thơ thất ngôn bát cú vịnh vườn này được khắc tranh gương thơ còn may mắn sót lại, hiện vẫn còn lưu giữ trong Bảo tàng Cổ vật Huế'.

Vườn rộng mênh mông thắm sắc hoa

Bao năm hương ngát gió đưa xa.

Lan vươn dáng khỏe sen tròn trịa

Cúc nép thân thon mai mặn mà...

Theo sử sách, khu vườn này có tường gạch bao quanh. Chính giữa là những hồi lang có mái lợp ngói hoàng lưu ly rất độc đáo dẫn ra bốn phía, nối tiếp mãi với nhau theo hình chữ vạn. Trong vườn có hai ngôi đình và hai hiên lãm ở bốn góc, có hai lạch nước tên là Ngự Câu, có hòn giả sơn Trích Thúy Sơn. Năm 1841, dưới thời vua Thiệu Trị, vườn Thiệu Phương được đầu tư sửa sang. Phía tây có thêm điện Hoàng Phúc thêm nhiều đình tạ để vua câu cá và hóng mát. Đến nay, dấu tích còn lại duy nhất của khu vườn thượng uyển này là chiếc cổng ở trong Đại Nội, trên cổng vẫn còn dòng chữ lớn: 'Ngự chế - Thiệu Phương viên môn, Minh Mạng cửu niên cát nhật tạo'.

Vườn Thư Quang được mô tả trong bài thơ Thư Uyển Xuân Quang (Nắng xuân vườn Thư Quang) là một trong những vườn ngự uyển, tráng lệ, nổi tiếng được xây dựng vào năm 1836 (Minh Mạng) phía bắc Hoàng Thành (thuộc phường Thuận Thành bây giờ). Vườn có chu vi nửa cây số, có sáu cửa ra vào, có nhiều điện lầu gác, đình tạ, nhiều cầu có mái, vườn hoa, hồ nước, chim cây... Thơ vua Thiệu Trị viết thật đẹp, thật lung linh về vườn này:

Rực mầu phong cảnh như châu ngọc

Lộng ảnh ao hồ tựa gấm sa

Vườn Ngự Viên là cảnh đẹp thứ năm được vua Thiệu Trị ca ngợi qua bài thơ Ngự Viên đắc nguyệt (Ngự Viên ngắm trăng):

Thâm nghiêm cung cấm giữa canh khuya

Trong vắt ao thu trăng nước hòa

Liền dải lâu đài in lóng lánh

Sáng ngời hoa thụ rực nguy nga.

Vườn Ngự Viên được xây dựng năm 1821, ở góc đông bắc Tử Cấm Thành. Dấu vết hiện vẫn còn là Hồ Ngọc Dịch, Tiểu Ngự Hà và một số hòn giả sơn ở khu nhà lầu Ngự Tiền Văn phòng (thời Bảo Đại) Trong Hoàng Thành thời Minh Mạng ở đông bắc có hồ Nội Kim Thủy. Giữa hồ có đảo Doanh Châu được xây dựng thành một vườn thượng uyển với kiến trúc cầu kỳ gồm hệ thống gác, đình, lầu, thủy tạ, hiên lãm... với các hòn giả sơn, tre, sen, mai, trúc, cúc. Đây là nơi các vua Nguyễn thường ra dạo chơi, hóng mát, đề thơ vịnh cảnh. Trên đảo Doanh Châu này, đẹp nhất là gác Hải - Tịnh Niên Phong (sóng lặng mùa no). Vua Thiệu Trị xếp gác này vào Thần Kinh nhị thập cảnh và có bài thơ Cao Các Sinh Lương vịnh gác này. Bây giờ hồ Nội Kim Thủy vẫn còn các đảo mọc đầy cây cối cỏ dại. Cũng vào thời Minh Mạng, Thiệu Trị, một hoa viên nữa được ca ngợi hết lời là Cung Trường Ninh với hệ thống lầu điện nguy nga, hồ nước, vườn cây hoa thâm u, có núi Bảo Sơn, Kình Ngự, có lạch Đào Nguyên như bồng lai tiên cảnh. Cung Trường Ninh cũng được vua Thiệu Trị đề thơ:

... Đình bên hồ lắng cả trời cao?

Sông nước cuộn mây hợp sắc mầu

Tơ liễu theo cần vương sợi gió

Hương sen luồn cửa cuốn trường bào

(Bài Buông câu ở hồ Trường Ninh).

Vào năm 1840, vua Nguyễn còn cho làm một vườn thượng uyển nổi tiếng ở gần khu ruộng vua cày khi làm lễ Tịch Điền (phường Tây Lộc bây giờ) gọi là vườn Thượng Mậu. Kiến trúc cũng tương tự như các vườn ngự uyển khác, nhưng hoành tráng và hoa hệ hơn. Đây chính là nơi Hoàng tử Miên Tông (vua Thiệu Trị sau này) sống và nghiên cứu kinh sử. Vua làm tới hàng chục bài thơ ca ngợi các cảnh đẹp trong vườn này, trong đó có bài Thường Mậu Quan Canh (xem cày ở vườn Thường Mậu) nổi tiếng.

Một vườn thượng uyển nổi tiếng đẹp từ thời Minh Mạng đến nay tuy đã hoang phế vẫn còn nguyên diện tích và hình hài kiến trúc là Hồ Tịnh Tâm. Hồ thuộc phường Thuận Thành, từ cửa Thượng Tứ đi thẳng vào. Hồ do ngăn sông Kim Long mà thành từ thời Gia Long. Trên hồ có hai hòn đảo có nhà kho chứa thuốc súng của triều đình. Năm 1839, vua Minh Mạng cho sửa sang, xây dựng thành vườn ngự uyển lớn và đẹp nhất Hoàng gia. 8.000 binh lính tham gia xây dựng công trình. Xây xong, vua đặt tên là Tịnh Tâm Hồ. Chu vi hồ 1.450 m. Trên hồ có ba đảo. Hai đảo lớn phía nam gọi là Bồng Lai, bắc là Phương Trượng. Đảo nhỏ phía tây đảo Phương Trượng gọi là Doanh Châu. Giữa đảo Bồng Lai có Điện Bồng Doanh nguy nga, có cầu Bồng Doanh nối vào bờ, có nhà Thủy Tạ Thanh Tâm, có lầu Trùng Luyện. Trên đảo Phương Trượng có gác Nam Huân hai tầng, có cầu Bích Tảo, có lầu Tịnh Tâm, rồi hiên, đình, hòn giả sơn, cây cổ thụ, hành lang mái lợp... Chung quanh hai đảo lớn và quanh hồ trồng nhiều tre trúc, liễu và các loại hoa. Khắp mặt hồ thả sen hồng, sen trắng... Vua Thiệu Trị xếp Tịnh Tâm Hồ là thắng cảnh thứ ba trong 20 thắng cảnh đất Thần Kinh, với bài thơ đề Tịnh Tâm Hạ Hứng (cảm hứng ở Hồ Tịnh Tâm vào mùa hè). Bức tranh thơ này có vẽ lại cảnh hồ xưa. Hồ Tịnh Tâm nếu đầu tư phục chế lại nguyên trạng chắc chắn sẽ trở thành điểm du lịch kỳ thú. Bởi ngoài việc tham quan để hiểu thêm cảnh vườn thượng uyển xưa du khách còn được những phút thưởng ngoạn quý giá. Tiếc thay, cho đến nay, Tịnh Tâm Hồ vẫn còn hoang phế, chỉ những bông sen là vẫn nở đúng mùa.

Đà Nẵng – Thành phố được ưu ái với sự uốn lượn, bao bọc của biển, sở hữu vẻ đẹp độc đáo với nhiều bãi tắm đẹp, hoang sơ cùng bờ cát trắng mịn trải dài, làn nước trong xanh làm say mê bao du khách.

Bãi biển Nam Ô: Bãi tắm Nam Ô thuộc địa phận phường Hòa Hiệp, quận Liên Chiểu, cách trung tâm thành phố Đà Nẵng về phía Bắc khoảng 15km. Bãi Nam Ô có độ dốc vừa phải, ven theo chân núi với phong cảnh non nước rất hữu tình thích hợp với tắm biển và các hoạt động vui chơi trên biển

Bãi biển Xuân Thiều: Nằm trong khu du lịch sinh thái Xuân Thiều, quận Liên Chiểu, bãi biển Xuân Thiều rất sạch, cát trắng mịn, nước biển lúc nào cũng xanh ngăn ngắt và yên tĩnh, rất thích hợp cho những người muốn tận hưởng không khí thiên nhiên của biển sau những ngày làm việc căng thẳng. Từ đây bạn cũng có thể ngắm nhìn một bên là bán đảo Sơn Trà tuyệt đẹp và một bên là núi Hải Vân hùng vĩ. 

Bãi biển Thanh Bình: Khác với những bãi biển khác ở Đà Nẵng, bãi biển Thanh Bình nằm ngay trong nội thị, phía cuối đường Ông Ích Khiêm, thuộc phường Thanh Bình, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng. Bãi tắm dài chừng 1km, hầu như phẳng lặng, ít khi có sóng to và không có vùng nước xoáy nguy hiểm. Ngoài tắm biển, các trò chơi cảm giác mạnh như lướt ván, du thuyền, canô... cũng là một yếu tố hút du khách đến bãi biển này. 

Bãi biển Mỹ Khê: Cách trung tâm thành phố Đà Nẵng 3 km, qua cầu quay sông Hàn, đi thẳng đường lớn Phạm Văn Đồng tầm 1,5 km về hướng Đông, bạn sẽ đến được với Mỹ Khê. Đây bãi biển nổi tiếng với cát trắng mịn, sóng biển ôn hòa, nước ấm quanh năm, cùng hàng dừa thơ mộng bao quanh. Đặc biệt, Mỹ Khê cũng từng được Forbes bình chọn là một trong sáu bãi biển quyến rũ nhất hành tinh. 

Bãi tắm trung tâm công viên Phạm Văn Đồng: Tại công viên Phạm Văn Đồng, bãi tắm công cộng được xây dựng với kinh phí 12 tỉ đồng. Đây được xem là bãi biển rộng, nhưng không sâu lắm nên rất thuận tiện cho những du khách tắm biển. Bãi cát trắng mịn trải dài, thu hút rất nhiều bạn trẻ nhất là những khách du lịch nước ngoài có sở thích tắm nắng. Bãi tắm có thể phục vụ từ 3.500 đến 4.000 lượt người đến tắm biển mỗi ngày. 

Các bãi tắm ở Bán đảo Sơn Trà: Từ trung tâm thành phố qua cầu sông Hàn đi khoảng 8km là đến Sơn Trà. Sơn Trà được bao bọc bởi những bãi biển rất đẹp như Bãi Nam, Bãi Rạng, Bãi Bụt, Bãi Tiên Sa, Bãi Con, Bãi Bắc… Các bãi tắm này có chung đặc điểm: có độ dốc khá lớn, nước trong xanh soi rõ tận đáy, thích hợp cho các loại hình dịch vụ nghỉ dưỡng, câu cá, leo núi, lặn biển ngắm san hô.